Over BEN

Het project

Berkum is groen en rustig. Auto’s zoemen zacht door de straten. De wijk heeft veel groenstroken. De wijk ziet er authentiek en ook modern uit. Huizen hebben hun oorspronkelijk karakter behouden, maar op de daken liggen zonnepanelen. De eigen zonne- en windparken maken Berkum 100 procent zelfvoorzienend. Behalve energie delen bewoners ook vervoersmiddelen, gereedschap en zelfs ruimten om te werken en te recreëren. Dat is Berkum ergens in 2020 en nog wat.

Klinkt mooi. Maar zo ver is het nog niet. Er zijn nog vele hobbels te nemen. Welke techniek is er voor nodig? Wat is haalbaar? Wat zijn de financiële consequenties? Wie gaat dat betalen? Een interessante zoektocht waar in 2018 een start mee is gemaakt en in de komende jaren vervolgd zal worden.

Dat een overgang van fossiele brandstoffen naar duurzame energie nodig is, lijdt geen twijfel. In Zwolle heeft een aantal partijen (waaronder gemeente, provincie, Delta Wonen en Enpuls) het initiatief genomen om ervaring op te doen met gebiedsgerichte aanpak om tot aardgasvrije wijken te komen. De keus is op Berkum gevallen. Wijkvereniging Berkum heeft zich daarop bij dit initiatief aangesloten. De wijk (Berkum, Brinkhoek en Veldhoek) telt ongeveer 2000 woningen, 50 bedrijven en 4000 inwoners. Het gemiddeld gasverbruik per woning is 1800 m3 per jaar, het elektriciteitsverbruik 3000 kWh per jaar. De doelstelling is dat uiteindelijk alle gebouwen in Berkum deel uitmaken van een energieneutrale wijk. Alle verbruikte energie vanuit de gebouwde omgeving moet duurzaam in de wijk worden opgewekt.

Energiebesparing

De wijk gaat richting 2025 fasegewijs over naar een wijk waar alle verbruikte energie duurzaam in de wijk wordt opgewekt. Als eerste energieneutrale wijk van Zwolle wordt Berkum daarmee een voorbeeld voor andere wijken. Die grote overgang doen we in kleine stapjes. We beginnen met energiebesparende maatregelen en eigen schone energieopwekking door bewoners en bedrijven. In een volgende fase kijken we naar een collectieve energie-opwekking om volledig in onze eigen energiebehoefte te voorzien.

Energiebesparing is de eerste stap naar een duurzame wijk. Hoe minder je verbruikt, hoe minder je hoeft op te wekken. En het is bovendien goed voor de portemonnee. Welke maatregelen je in deze fase je ook neemt, je zult er geen spijt van krijgen. Bovendien verhogen deze voorzieningen het wooncomfort. Kijk bijvoorbeeld ook eens naar het artikel met handige links om energie te besparen en subsidieregelingen.

Voor en door de wijk

Wijkbewoners zijn nauw betrokken bij Berkum Energieneutraal. Met een kernteam, diverse werkgroepen, een klankbordgroep, bewonersavonden en diverse activiteiten zorgt de wijkvereniging dat iedereen wordt gehoord en kan meepraten en kan meedoen.

Er moet een ‘maatschappelijk akkoord’ komen van wijkbewoners, bedrijven en woningbouwcorporaties voor de keuze van het gewenste wijkenergiesysteem die aan de gemeente wordt aangeboden. Een energiecoöperatie of -stichting gaat het daadwerkelijk energieneutraal maken van de wijk organiseren.

Drie hoofdsporen

Die overgang vindt plaats door middel van drie hoofdsporen.

1 Het collectief inzetten op verduurzaming van woningen door het verminderen van het energieverbruik door het nemen van energiebesparende maatregelen.

2 Collectieve energie-opwekking in de wijk en in de buurt door middel van bijvoorbeeld wind en zon.

3 Bepalen welk wijkenergiesysteem (warmtedrager) het beste past in Berkum:
– alles elektrisch
– duurzaam gas (biogas of waterstof)
– collectief warmtenet
– hybride (elektriciteit en gas)

Vandaag beginnen

Met energie besparen kunnen we vandaag al beginnen. Denk bijvoorbeeld aan:

• optimale isolatie van de woning
• dubbel of triple glas in alle ramen
• het dichten van tochtgaten in het huis
• zuinig omgaan met gas en elektriciteit, let bijvoorbeeld bij vervanging van lampen en apparaten op het energielabel.

Met deze maatregelen en gedragsverandering is een energiebesparing van 30 tot 40 procent haalbaar. En wie een volgende stap wil zetten, kan de installatie van zonnepanelen, een zonneboiler en/of warmte-koudeopslag overwegen. Installatiebedrijven kunnen hierover meer informatie geven.

Wijkenergiesysteem

Met het aanbrengen van zonnepanelen op woningen en bedrijfsgebouwen kan Berkum op termijn voor een groot deel in z’n energiebehoefte voorzien. Om volledig zelfvoorzienend te zijn, is ook grootschalige opwekking van schone energie nodig.

In Berkum kijken we naar zonne-, wind- of warmte-energie en natuurlijke energieopslag. Het is de bedoeling dat in de komende jaren een op te richten stichting of een coöperatie zo’n wijkenergiesysteem gaat opzetten en beheren.

Daarbij is het belangrijk dat inwoners kunnen profiteren van bijvoorbeeld collectieve inkoop om hun woning te verduurzamen. Ook gaat deze instantie financiële arrangementen onderzoeken. 

Documenten & downloads

Hier vindt u achtergrondinformatie en verslagen van bijeenkomsten.

2018-07-04 Presentatie bewonersavond 4 juli

2018-10-30 Presentatie bewonersavond 30 oktober

2018-10-30 Presentatie tussenresultaten werkgroep Techniek Berkum

2018-11-22 Presentatie Brinkhoek Berkum Energieneutraal