Collectieve opwek

Door zonnepanelen aan te brengen op zoveel mogelijk woningen en bedrijfsgebouwen, kan Berkum op termijn voor een groot deel in de eigen energiebehoefte voorzien. Maar om volledig zelfvoorzienend te zijn, is daarnaast hoe dan ook grootschalige opwekking van schone energie nodig. De opties die we momenteel in beeld hebben, zijn windmolens en zonnevelden.

Windmolens

Windmolens zijn een relatief goedkope oplossing. De investering is lager dan bij zonnevelden, en de energie die het oplevert is goedkoper. Bovendien neemt een windmolen heel wat minder grond in beslag dan een zonneveld. Toch is lang niet iedereen enthousiast over deze manier van duurzame energie opwekken. Windmolens worden als lelijk en lawaaiig beschouwd, ze wekken vaak ‘not in my backyard’-achtige reacties op. Hier komt bij dat de gemeente Zwolle in huidige opzet heeft bepaald dat alleen in Tolhuislanden en eventueel in Haerst windmolens geplaatst mogen worden.
Deze locatie’s liggen min of meer tegen Berkum aan en  we hebben er op dit moment een intentieverklaring met een grondeigenaar om eventueel een windmolen te plaatsen. De coöperatie bekijkt of en hoe we hieraan deelnemen.

Zonnevelden

Ten opzichte van windmolens bieden zonneparken minder ‘horizonvervuiling’. Ook veroorzaken ze geen problemen als het gaat om de laagvliegroute rondom Zwolle. Het is een duurdere optie, maar nog altijd realistisch. Het vinden van een geschikte locatie (of meerdere locaties) is echter ook bij deze optie de grote uitdaging. Ruimte die beschikbaar is, heeft vaak al een andere bestemming of ligt te ver van Berkum vandaan. We moeten de komende tijd dus op zoek naar wat wél mogelijk is.

Hoe nu verder?

Hoeveel energie we precies nodig zullen hebben, is afhankelijk van de keuze voor een wijkenergiesysteem. Stel dat we kiezen voor volledig verwarmen met elektriciteit: dan is er straks veel meer elektrische energie nodig dan wanneer we kiezen voor het gebruik van groen gas. Pas als duidelijk is welk effect het gekozen wijkenergiesysteem heeft op de energiebalans van Berkum, wordt de benodigde hoeveelheid energie uit collectieve opwek concreet.

Toch kunnen we alvast de nodige voorbereidingen treffen. We weten wat de basisbehoefte is, en we weten ook dat beide opties – zowel wind- als zonne-energie – hun uitdagingen kennen. Alvast in kaart brengen wat haalbaar is, is daarom geen overbodige luxe.

We houden u uiteraard op de hoogte. Meer lezen over de keuze voor een wijkenergiesysteem kan hier!

Veel gestelde vragen over collectieve opwek

Waarom collectieve opwek van energie?
De doelstelling van Berkum Energieneutraal is om evenveel energie op te wekken als we gebruiken. Allereerst willen we natuurlijk energie besparen. Maar uit berekeningen weten we al dat er, ook als we fors op onze energie besparen, onvoldoende energie op de daken kan worden opgewekt voor ons eigen gebruik. Daarom moeten we ook collectief met één of meer zonnevelden of windmolens energie opwekken. Dat noemen we collectief opwekken.
Hoe kan ik op de hoogte blijven van BEN?
In iedere uitgave van de wijkblad De Berkumer vind je een update over het project. Verder staan er regelmatig nieuwsberichten op deze website en zijn we te volgen via Facebook. Ook kun je je abonneren op onze nieuwsbrief, klik hier
Komen alle kosten op rekening van de Berkumer?
De verduurzaming van Berkum kost veel geld. Het gaat niet alleen om de woningen, maar ook om duurzame energievoorziening en aanpassing van de infrastructuur. Mogelijk dat zelfs in eenzelfde beweging het riool wordt vernieuwd, de openbare ruimte en hittestress wordt aangepakt en klimaat adaptieve maatregelen worden genomen. Koppelkansen noemen we dat. De kosten hiervan worden dan verdeeld. De netbeheerder, de woningcorporatie, de gemeente, de provincie, het waterschap en u als huiseigenaar dragen allemaal bij. Een groot voordeel is dat door slimme planning van werkzaamheden er grote voordelen kunnen worden behaald, waardoor het totaal een stuk voordeliger wordt. Iedereen draagt bij en profiteert uiteindelijk van een fijne en duurzame wijk.
Naar welke mogelijkheden om energie op te wekken wordt gekeken? En waar wordt op gelet?
We maken een inschatting van de opbrengst en kosten van diverse opwekmogelijkheden, centraal en decentraal. Hierbij wordt gekeken naar alternatief gas, waterstof, warmte uit oppervlaktewater (De Vecht), zonne-energie, windenergie en verschillende soorten geothermie. Bij centrale opwekmogelijkheden hebben we het over collectief te regelen maatregelen zoals zonneparken, windmolens, geothermie (aardwarmte) en bijvoorbeeld aquathermie (warmtewinning uit oppervlaktewater zoals de Vecht. Daarnaast bekijken we wat de mogelijkheden zijn voor alternatief gas en waterstof. Voorbeelden daarvan: groen gas (terugwinning uit afval) en groene waterstof (wordt gemaakt met duurzaam opgewekte elektriciteit zoals zon of wind. Decentrale opwek zijn de maatregelen die per woning / bedrijf genomen kunnen worden. Zonnepanelen voor elektriciteit en zonnecollectoren voor warmte zijn het bekendste voorbeeld, maar ook kleinschalige vormen van windenergie kunnen van toepassing zijn. Voor meer informatie zie milieucentraal.nl
Hoe zorgen we ervoor dat er het hele jaar door voldoende energie is?
De duurzame bronnen zoals wind en zon zijn niet altijd beschikbaar. We zien dan ook dat de energievraag niet gelijkloopt met het aanbod. Dit zie je per dag (pieken in de energievraag in de ochtend en avond en maximale zon in de middag) en over de seizoenen (in de winter een hoge energievraag, in de zomer veel zon). Energieopslag is een belangrijk onderdeel om het hele jaar door over voldoende energie te beschikken. De opslagtechnieken zijn op dit moment nog niet zo ver dat betaalbare grootschalige oplossingen voorhanden zijn. Het vinden van oplossingen voor de opslagproblematiek heeft wat meer tijd nodig.  Op woningniveau zien we steeds meer ontwikkelingen voor thuis-accu systemen en warmte opslag via buffer waterzakken. Elektrische auto’s en waterstofauto’s kunnen hierin mogelijk ook een rol spelen door de auto’s als een soort ‘accu’ te gebruiken.
Wat bedoelen we met Berkum Energieneutraal?
Berkum Energieneutraal betekent dat er in principe evenveel duurzame energie binnen de grenzen van de wijk wordt opgewekt als er wordt verbruikt in de wijk. Met andere woorden: al het energieverbruik van gebouwen (woningen, bedrijven, scholen, etc.) wordt binnen de grenzen van de wijk Berkum (inclusief Brinkhoek en Veldhoek) opgewekt met duurzame energiebronnen. En energie die niet wordt verbruikt, hoef je ook niet op te wekken. Daarom betekent dit in de eerste plaats het verminderen van ons energiegebruik, bijvoorbeeld door isolatie. De energievraag die overblijft wordt opgewekt uit duurzame bronnen. Dat betekent dat er geen ruimte meer is voor fossiele brandstoffen zoals aardgas. Bij grootschalige opwekinstallaties van energie, denk bijvoorbeeld aan windmolens, moet ook gekeken worden naar de inpasbaarheid van die installaties in onderhavige bestemmingsplannen, het draagvlak en de financiële haalbaarheid. Als gevolg hiervan kan het zo zijn dat er in de toekomst grootschalige opwekinstallaties in de nabije omgeving van Berkum worden ontwikkeld.
Waarom aardgasvrij?
Om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen met 49% in 2030 en 95% in 2050 moet het verbruik van fossiele brandstoffen fors worden verminderd. Aardgas is een fossiele brandstof en draagt dus bij aan de uitstoot van broeikasgassen, veelal CO2-uitstoot genoemd. Daarom moet het verbruik van aardgas in snel tempo worden afgebouwd.
Waarom energieneutraal worden?
Om de effecten van de klimaatverandering tegen te gaan (o.a. opwarming van de aarde en stijging van de zeespiegel) is in 2015 het wereldwijde Klimaatakkoord Parijs gesloten. Ook Nederland heeft dit akkoord ondertekend en moet zich aan deze afspraken houden. Dat houdt onder meer in dat in 2030 49% van de uitstoot van broeikasgassen moet zijn verminderd ten opzichte van de uitstoot in 1990. In 2050 is dit zelfs 95%. Broeikasgassen worden voornamelijk veroorzaakt door het verbruik van fossiele brandstoffen als bijvoorbeeld kolen, olie en aardgas. In Zwolle is met het Coalitieakkoord 2022-2026 afgesproken om in 2040 energieneutraal te zijn.

©  Berkum Energieneutraal