Wijkenergiesysteem

In Berkum werken we stap voor stap toe naar een situatie waarin alle verbruikte energie duurzaam in de wijk wordt opgewekt. Onder het mom: ‘wat je niet verbruikt, hoef je ook niet op te wekken’, is het terugbrengen van de energievraag de eerste stap. Hier zetten we met het spoor van verduurzamen vol op in. Maar stel dat we allemaal 30% minder energie gaan verbruiken én dat iedereen zonnepanelen op z’n dak legt: dan nog is er meer energie nodig om zelfvoorzienend te kunnen zijn.

Daarom zijn we op zoek naar een geschikt wijkenergiesysteem: een lokaal en duurzaam systeem dat de wijk Berkum kan voorzien van de (resterende) energiebehoefte. Er zijn vier opties die we overwegen:

  • Een warmtenet;
  • all-electric;
  • hybride systeem.

Op dit moment zijn alle opties nog in beeld. Niet allemaal met dezelfde waarschijnlijkheid, maar wel om een grondige vergelijking te kunnen maken. Daarover verderop meer, eerst lichten we elk systeem kort toe.

Heb je ondanks wat hier staat uitgelegd toch nog behoefte aan andere informatie dan kun je  dat hier aangeven : klik hier.

Er is een huis aan huis verspreide folder samengesteld met daarin veel informatie en rekenvoorbeelden. De folder is hier digitaal in te zien.

In de deze brochure vindt u meer informatie over de route naar een aardgasvrij Berkum. De eerste stap blijft natuurlijk het verduurzamen van uw woning: het aardgasvrij-ready maken. Vanuit het subsidieprogramma Aardgasvrije Wijken is het doel om uiterlijk in 2028 alle woningen in Berkum aardgasvrij-ready te hebben. De volgende stap is om Berkum daadwerkelijk aardgasvrij te maken. Daarvoor is van 9 t/m 14 oktober de bewonersraadpleging. We willen weten hoe u tegen de wijkenergiesystemen all electric, hybride en warmtenet aankijkt. Waarbij het goed is om te weten dat bij all electric het gasnet verwijderd wordt en u uw warmte geheel elektrisch met bv een warmtepomp maakt. Bij hybride gaat u op termijn over op een duurzaam gas. En bij het scenario Warmtenet wordt het gasnet ook verwijderd en sluit u aan op het warmtenet. Meer informatie vindt u in de Berkum Bewaarfolder.

Warmtenet

Een warmtenet staat ook wel bekend als stadsverwarming of blokverwarming. Ergens in (de buurt van) de wijk is een centrale warmtebron, van waaruit warm water via buizen naar de woningen wordt geleid. Daar kan het gebruikt worden voor verwarming en warm water. Het afgekoelde water gaat terug naar de bron, die het weer opwarmt.

Bij een warmtenet voor Berkum gaan we op dit moment uit van aardwarmte of water uit de Vecht als bron, specifiek van ondiepe geothermie. Bij Berkum bevindt de waterhoudende laag die je kunt aanboren zich op 650 meter diepte. Dit is relatief ondiep, waardoor de temperatuur van het opgepompte water relatief laag is (ca. 35°C). In combinatie met warmtepompen kan deze temperatuur worden verhoogd. Nadeel is evenwel dat er op piekmomenten aardgas nodig is om de temperatuur naar 70°C te krijgen. 

All-electric

In theorie kan al het gas dat op dit moment wordt verbruikt, worden vervangen door elektriciteit. We kunnen ons huis verwarmen met elektrische kachels en overstappen op elektrisch koken. Dit vraagt echter om een flinke hoeveelheid elektriciteit. En dit wordt bij elkaar bijzonder duur. Gelukkig bestaan er slimme systemen zoals warmtepompen. Daarmee wordt 1 deel elektriciteit omgezet in 3 tot 4 delen warmte. De relatief lage temperaturen die warmtepompen leveren, vragen echter om een combinatie met vloerverwarming of speciale radiatoren. Én om uitermate goed geïsoleerde woningen. Kortom: ook deze optie kent voor- en nadelen.

Hybride systeem

In een hybride systeem wordt een warmtepomp gecombineerd met een ketel op (alternatief) gas. Deze kan, als het te koud wordt, bijspringen om de woning te verwarmen. Klinkt ideaal, maar ook bij deze optie horen vragen met betrekking tot haalbaarheid en kosten: hebben we straks voldoende alternatief gas? Wanneer is dat alternatieve gas beschikbaar? En hoeveel gaat dit kosten?

Kijk via onderstaande link naar een filmpje met uitleg en waarin ook bewoners die al met verduurzamen bezig zijn geweest over hun ervaringen vertellen.
https://www.youtube.com/watch?v=Gtg2FLQWZHs

Veel gestelde vragen

Komt er in Berkum, Brinkhoek en Veldhoek hetzelfde wijkenergiesysteem?
Nee, dat hoeft niet. De wijken zijn erg verschillend in ligging en type gebouwen. Dit kan gevolgen hebben voor welk systeem het beste past. Bij de bewonersraadpleging zijn voor de buurten Brinkhoek en Veldhoek twee wijkenergiesystemen als alternatief mogelijk: all electric (volledig elektrisch) of hybride. Voor de buurt Berkum zijn er drie wijkenergiesystemen als alternatief mogelijk: warmtenet, all electric (volledig elektrisch) of hybride.
Welke aardgasvrije warmteoplossingen zijn er voor Berkum?
In Zwolle zijn verschillende oplossingen mogelijk: warmtenetten, elektrische oplossingen, alternatief gas of een mix van een aantal systemen. De overstap naar een aardgasvrij Berkum moet haalbaar en betaalbaar zijn. Uit de eerste verkenning lijken een warmtenet en/of een ‘hybride’ oplossing waarbij je gebruik maakt van zowel elektriciteit als duurzaam gas het meest kansrijk. Meer informatie hierover vind je op deze website.
Wat houdt het wijkenergiesysteem in?
Met het wijkenergiesysteem bedoelen we de warmteoplossing in de wijk ‘tot aan de voordeur’ die het aardgas gaat vervangen om onze woningen duurzaam te verwarmen en warm tapwater te maken. Lees meer op de pagina Wijkenergiesysteem.
Wordt de straat opengebroken?
Dat is een mogelijkheid. Als dat het geval is, wordt u daarover tijdig geïnformeerd.
Ben ik verplicht aan te sluiten op dat nieuwe systeem?
Nee. Met het nieuwe wijksysteem willen wij het aardgasvrij maken van uw woning zo goedkoop en gemakkelijk mogelijk maken. U mag er echter ook voor kiezen om uw huis zelf op een andere manier aardgasvrij te maken. Dat betekent wel dat als je voor een ander systeem kiest, je dat zelf moet regelen en de kosten daarvoor draagt.
Wie gaat dat nieuwe wijkenergiesysteem betalen?
Het aanleggen van een nieuw wijkenergiesysteem tot aan de voordeur van de gebouwen (denk bijvoorbeeld aan warmteleidingen) wordt betaald door de netbeheerder, één of meer marktpartijen en/of gemeente. Gebouweigenaren moeten ervoor zorgen dat hun woning geschikt is om aan te sluiten op het nieuwe systeem. Voor de isolatie of het aanschaffen van bepaalde installaties zijn subsidies beschikbaar.
Hoe is Berkum Energieneutraal georganiseerd?
De organisatie van Berkum Energieneutraal (BEN) bestaat uit meerdere onderdelen: Stichting Duurzaam Berkum De stichting voert de regie om de wijk Berkum, inclusief Brinkhoek en Veldhoek, duurzaam te maken. Het doel ligt nu op energieneutraal en kan ook andere duurzame doelen omvatten. Het bestuur wordt gevormd door bestuursleden, waarvan 2 namens de Wijkvereniging Berkum deelnemen, 1 namens VV Berkum.. Coöperatie Berkum Energieneutraal Via de coöperatie kunnen Berkumers mede-eigenaar worden van projecten die we uit gaan voeren. Denk aan het gezamenlijk opwekken van energie middels een zonneveld of windmolen. De coöperatie is nu nog niet actief, daarom vormen de bestuursleden van de stichting voorlopig het bestuur van de coöperatie. Projectgroep Berkum Energieneutraal De projectgroep is de schakel tussen de verschillende partijen en de uitvoering van projecten van Berkum Energieneutraal. In de projectgroep wordt de strategie van vertaald naar daadwerkelijke projecten. Denk bijvoorbeeld aan het huidige Project Verduurzamen, waarbij woningeigenaren met hun huis aan de slag gaan en ook in staat worden gesteld om kleine maatregelen aan hun woning te treffen. In de projectgroep zitten naast BEN onder andere de gemeente Zwolle en de woningcorporaties zoals deltaWonen. De projectgroep wordt aangestuurd door een onafhankelijk projectleider. Werkgroepen en vrijwilligers Er zijn een aantal werkgroepen actief op afzonderlijke onderwerpen. Denk aan Project Verduurzamen en de werkgroep voor de keuze van het Wijkenergiesysteem. Naast experts zijn ook vrijwilligers uit de wijk hierbij aangesloten. Ook zijn er vrijwilligers die helpen met specifieke acties. Bijvoorbeeld als contactpersoon voor een groepje deelnemers van het Project Verduurzamen, door te helpen met de administratie of mee te denken over een nieuwe actie. Klankbordgroep Er is een klankbordgroep met op dit moment ongeveer 15 wijkbewoners die meedenken over zowel het project als geheel als soms over een specifiek onderwerp. Zij zijn mede de voelsprieten van de wijk.
Hoe kan ik op de hoogte blijven van BEN?
In iedere uitgave van de wijkblad De Berkumer vind je een update over het project. Verder staan er regelmatig nieuwsberichten op deze website en zijn we te volgen via Facebook. Ook kun je je abonneren op onze nieuwsbrief, klik hier
Waarom aardgasvrij?
Om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen met 49% in 2030 en 95% in 2050 moet het verbruik van fossiele brandstoffen fors worden verminderd. Aardgas is een fossiele brandstof en draagt dus bij aan de uitstoot van broeikasgassen, veelal CO2-uitstoot genoemd. Daarom moet het verbruik van aardgas in snel tempo worden afgebouwd.
Er zullen genoeg huishoudens zijn die ondanks subsidies de overstap naar een nieuw wijkenergiesysteem niet kunnen betalen. Wat wordt hiervoor gedaan?
Voor huishoudens met lage inkomens is er Warm Thuis. Daarnaast zijn er mogelijkheden voor financiering, zie daarvoor ook Energiebespaarlening – Berkum Energieneutraal.
Geldt de energietransitie Berkum alleen voor koopwoningen?
Nee, alle woningen en gebouwen (bedrijven, winkels, scholen, sprotaccommodaties, kerken, etc.) doen mee in de energietransitie van Berkum. De gebouweigenaar beslist over de te nemen maatregelen. De 400 sociale huurwoningen in Berkum zijn grotendeels in bezit van woningbouwcorporatie en praten mee via deltaWonen, die deelneemt als projectpartner. DeltaWonen heeft o.a de energieproeftuin Berkum ingericht om te kijken welk pakket aan maatregelen het slimst en meest effectief is om in te zetten voor verduurzaming van de bestaande huurwoningvoorraad. Anders ligt dat bij koopwoningen. Daar zijn de bewoners (veelal) de eigenaar en daar beslist de eigenaar dus zelf over wat er wel of niet gebeurt aan de woning.
Berkum heeft relatief veel inwoners op leeftijd. Hoe wordt hier in de aanpak op ingespeeld?
De maatregelen die worden aangeboden/geadviseerd worden zoveel mogelijk vanuit de bewonersbehoeftes (dus uw behoefte) samengesteld. Logischerwijs zal het projectteam kijken naar min of meer standaard pakketten van maatregelen waarin rekening gehouden wordt met de oudere bewoner. Je ziet bij andere wijkaanpakken in het land bijvoorbeeld dat er gezocht wordt naar totaaloplossingen waarbij woningen gelijktijdig levensloopbestendig worden gemaakt, dan wel dat de bewoners ontzorgd worden.
Wie beslist er over de collectieve maatregelen in de wijk?
Onder de collectieve maatregelen verstaan we de maatregelen welke in de straat/wijk worden uitgevoerd als collectief en niet de maatregelen in uw woning als individu. Denk aan het collectief opwekken van duurzame energie met bijvoorbeeld een zonnepark of een windmolen, het gebruik van aardwarmte in de vorm van geothermie, opwekken van energie in de Vecht en grootschalig opslaan van energie. En ook de keuze die gemaakt worden over welke energiedrager aardgas gaat vervangen om de woningen straks te verwarmen. Een mix aan mogelijkheden, inclusief de kansrijkheid hiervan, wordt nu door het projectteam in beeld gebracht. Als wijkbewoners gaan we hierover in gesprek. En ook met de partners in het project als bijvoorbeeld de provincie, gemeente en netbeheerder Enexis. Hierna zal een zo goed mogelijke afweging worden gemaakt, waarbij gekeken wordt naar betrouwbaarheid, haalbaarheid en bewezen techniek van de maatregelen, financiële haalbaarheid en draagvlak en betrokkenheid vanuit de wijk.
Komen alle kosten op rekening van de Berkumer?
De verduurzaming van Berkum kost veel geld. Het gaat niet alleen om de woningen, maar ook om duurzame energievoorziening en aanpassing van de infrastructuur. Mogelijk dat zelfs in eenzelfde beweging het riool wordt vernieuwd, de openbare ruimte en hittestress wordt aangepakt en klimaat adaptieve maatregelen worden genomen. Koppelkansen noemen we dat. De kosten hiervan worden dan verdeeld. De netbeheerder, de woningcorporatie, de gemeente, de provincie, het waterschap en u als huiseigenaar dragen allemaal bij. Een groot voordeel is dat door slimme planning van werkzaamheden er grote voordelen kunnen worden behaald, waardoor het totaal een stuk voordeliger wordt. Iedereen draagt bij en profiteert uiteindelijk van een fijne en duurzame wijk.
Hoe wordt Berkum Energieneutraal betaald?
Hierbij moet onderscheid gemaakt worden in de mogelijke aanleg van de systemen/netwerk (voor de voordeur) en persoonlijk gebouw-gebonden maatregelen (achter de voordeur). De kosten voor de voordeur zullen waarschijnlijk door de netbeheerder, een of meer marktpartijen en/of gemeente gedragen worden. Echter deze kosten komen ‘gesocialiseerd’ weer terug bij de verbruikers of in de aansluitbijdragen. Dat is nu ook zo. De kosten achter de voordeur zijn voor de woning-/gebouweigenaar. Vaak zijn hier ook subsidies voor beschikbaar. Uiteraard neemt u zelf uiteindelijk de beslissing of, wanneer en op welke wijze u wilt investeren. Uitgangspunt is: betaalbaar voor iedereen en op termijn kostenneutraal. Dat kan ook, omdat energiebesparing uiteindelijk altijd geld oplevert. Daarnaast wint u aan wooncomfort en wordt voorkomen dat uw huis in waarde daalt – of misschien zelfs meer waard wordt. Wij verkennen de kansen op wijkenergiecoöperatie. Als de Berkummers zich verenigen in een energiecoöperatie, ontstaat de mogelijkheid samen te investeren in en te profiteren van verduurzaming en energieopwekking. De energiecoöperatie BEN is per 1 juli 2020 alvast opgericht
Is een warmtenet hetzelfde als een blokverwarming?
Een blokverwarming is een systeem zoals een warmtenet waarbij meerdere huizen of appartementen worden verwarmd met een gezamenlijke warmtebron. Het verschil is dat een blokverwarming zich beperkt tot een complex of een aantal woningen. Een warmtenet verwarmd vaak een hele buurt of wijk.
Heteluchtverwarming en een warmtenet, kan dat samen?
Ja, vanuit het warmtenet wordt er een afleverset in de woning geplaatst waarmee de warmte voor ruimteverwarming en warm kraanwater wordt geleverd. Bij een luchtverwarmingssysteem wordt met een indirect gestookte luchtverwarmer de warmte vanuit het warmtenet overgedragen naar het ventilatiesysteem.
Naar welke mogelijkheden om energie op te wekken wordt gekeken? En waar wordt op gelet?
We maken een inschatting van de opbrengst en kosten van diverse opwekmogelijkheden, centraal en decentraal. Hierbij wordt gekeken naar alternatief gas, waterstof, warmte uit oppervlaktewater (De Vecht), zonne-energie, windenergie en verschillende soorten geothermie. Bij centrale opwekmogelijkheden hebben we het over collectief te regelen maatregelen zoals zonneparken, windmolens, geothermie (aardwarmte) en bijvoorbeeld aquathermie (warmtewinning uit oppervlaktewater zoals de Vecht. Daarnaast bekijken we wat de mogelijkheden zijn voor alternatief gas en waterstof. Voorbeelden daarvan: groen gas (terugwinning uit afval) en groene waterstof (wordt gemaakt met duurzaam opgewekte elektriciteit zoals zon of wind. Decentrale opwek zijn de maatregelen die per woning / bedrijf genomen kunnen worden. Zonnepanelen voor elektriciteit en zonnecollectoren voor warmte zijn het bekendste voorbeeld, maar ook kleinschalige vormen van windenergie kunnen van toepassing zijn. Voor meer informatie zie milieucentraal.nl
Hoe zorgen we ervoor dat er het hele jaar door voldoende energie is?
De duurzame bronnen zoals wind en zon zijn niet altijd beschikbaar. We zien dan ook dat de energievraag niet gelijkloopt met het aanbod. Dit zie je per dag (pieken in de energievraag in de ochtend en avond en maximale zon in de middag) en over de seizoenen (in de winter een hoge energievraag, in de zomer veel zon). Energieopslag is een belangrijk onderdeel om het hele jaar door over voldoende energie te beschikken. De opslagtechnieken zijn op dit moment nog niet zo ver dat betaalbare grootschalige oplossingen voorhanden zijn. Het vinden van oplossingen voor de opslagproblematiek heeft wat meer tijd nodig.  Op woningniveau zien we steeds meer ontwikkelingen voor thuis-accu systemen en warmte opslag via buffer waterzakken. Elektrische auto’s en waterstofauto’s kunnen hierin mogelijk ook een rol spelen door de auto’s als een soort ‘accu’ te gebruiken.
Wat bedoelen we met Berkum Energieneutraal?
Berkum Energieneutraal betekent dat er in principe evenveel duurzame energie binnen de grenzen van de wijk wordt opgewekt als er wordt verbruikt in de wijk. Met andere woorden: al het energieverbruik van gebouwen (woningen, bedrijven, scholen, etc.) wordt binnen de grenzen van de wijk Berkum (inclusief Brinkhoek en Veldhoek) opgewekt met duurzame energiebronnen. En energie die niet wordt verbruikt, hoef je ook niet op te wekken. Daarom betekent dit in de eerste plaats het verminderen van ons energiegebruik, bijvoorbeeld door isolatie. De energievraag die overblijft wordt opgewekt uit duurzame bronnen. Dat betekent dat er geen ruimte meer is voor fossiele brandstoffen zoals aardgas. Bij grootschalige opwekinstallaties van energie, denk bijvoorbeeld aan windmolens, moet ook gekeken worden naar de inpasbaarheid van die installaties in onderhavige bestemmingsplannen, het draagvlak en de financiële haalbaarheid. Als gevolg hiervan kan het zo zijn dat er in de toekomst grootschalige opwekinstallaties in de nabije omgeving van Berkum worden ontwikkeld.
Waarom energieneutraal worden?
Om de effecten van de klimaatverandering tegen te gaan (o.a. opwarming van de aarde en stijging van de zeespiegel) is in 2015 het wereldwijde Klimaatakkoord Parijs gesloten. Ook Nederland heeft dit akkoord ondertekend en moet zich aan deze afspraken houden. Dat houdt onder meer in dat in 2030 49% van de uitstoot van broeikasgassen moet zijn verminderd ten opzichte van de uitstoot in 1990. In 2050 is dit zelfs 95%. Broeikasgassen worden voornamelijk veroorzaakt door het verbruik van fossiele brandstoffen als bijvoorbeeld kolen, olie en aardgas. In Zwolle is met het Coalitieakkoord 2022-2026 afgesproken om in 2040 energieneutraal te zijn.
Waarom zou ik meedoen?
Het aardgas gaat de komende jaren in Nederland vanuit klimaat-oogpunt stap voor stap en wijk voor wijk verdwijnen als energiebron. Leuk of niet, iedereen krijgt hier mee te maken: besparen aan de ene kant en andere kant antwoord geven op de vraag hoe een ieder zijn woning gaat verwarmen in de winter. Nu meedoen heeft voordelen, omdat in de wijk Berkum een heel projectteam aan de slag is om de wijk als collectief en u als bewoner van de wijk te helpen keuzes te maken. Daarnaast kijken zij naar financiële voordelen voor de Berkummer. Deze ondersteuning is tijdelijk, dus wanneer u nu niet mee doet, betekent dit dat u later zelf alles moet uitzoeken.
Hoe zeker is geothermie als warmtebron?
Voor Berkum praten we over ‘ondiepe geothermie’. Vanuit de kennis die we nu hebben, lijkt het voor Berkum een mogelijkheid om warmte vanaf een diepte van 600 tot 1.000 meter op te halen. Om dit zeker te weten werken we nu aan een proefboring om meer kennis over die aardlaag in Zwolle te verkrijgen.
Als ik een nieuwe cv-ketel aanschaf, is die dan geschikt voor bijvoorbeeld biogas of waterstof?
Er zijn cv-ketels ontwikkeld die automatisch die kunnen branden op verschillende gassen, zoals 100% biogas, maar ook aardgas en mengvormen, zolang deze gassen lijken op de samenstelling van aardgas en er maximaal 20% waterstof wordt bijgemengd. Dit zijn de zogenaamde multi-gasketels. Mocht er in de toekomst overgegaan worden naar 100% waterstof, dan zal er waarschijnlijk een andere ketel nodig zijn.
Komen er in de nabije toekomst ook warmtebatterijen beschikbaar?
Batterijen zijn een deel van de oplossing om elektriciteit en/of warmte die we opwekken te kunnen opslaan. Deze zijn nog in ontwikkeling en eigenlijk nog te duur. Ook is de opslagcapaciteit beperkt: u kunt enkele dagen overbruggen maar niet ’s zomers opladen om daar in de winter van te profiteren. Zodra er na doorontwikkeling goede betaalbare oplossingen zijn, zullen deze zeker meegenomen worden in het project Berkum Energieneutraal.
Heteluchtverwarming en all electric, kan dat samen?
Ja, de warmtepomp levert de warmte voor ruimteverwarming. Bij een luchtverwarmingssysteem wordt met een indirect gestookte luchtverwarmer de warmte vanuit de warmtepomp overgedragen naar het ventilatiesysteem. Een aantal linkjes waar u meer informatie kunt vinden:
Als er een warmtenet wordt aangelegd is het de bedoeling dat dat voor hele lange tijd gebruikt gaat worden. Wat als er betere oplossingen komen in de toekomst en het einde van de levensduur van het warmtenet nog lang niet in zicht is?
Het klopt dat bij toepassen van een warmtenet u als inwoner langere tijd aan dit systeem vast zit. Voor het warmtenet kijken we altijd naar de nieuwste ontwikkelingen. Het voordeel van een warmtenet is dat u de duurzame warmte geleverd krijgt en daarin ontzorgd wordt. Een individuele route zoals all electric of hybride geeft u als bewoner de vrijheid om zelf een passend systeem (warmtepomp) te vinden en desgewenst nieuwe ontwikkelingen toe te passen.
Tijdens een bewonersavond stelt een inwoner dat een hybride optie eigenlijk geen optie is, want uiteindelijk gaan de gasleidingen weg. Hoe zit dit?
Bij een all electric (warmtepomp) wijkenergiesysteem of bij een warmtenet wordt het gasnet uit de wijk verwijderd. Er is dan geen mogelijkheid meer om met bijvoorbeeld een gasgestookte ketel uw woning te verwarmen. Bij het warmtenet kunt u wel zelf kiezen of u daarop aangesloten wilt worden, of dat u toch kiest voor een eigen individuele all electric (volledig elektrisch) oplossing. Bij een hybride wijkenergiesysteem blijft het gasnet in de wijk bestaan. Echter het aardgas zal op termijn vervangen worden door een duurzaam gas zoals waterstof of biogas.
Waarom verdwijnt het gasnet bij all-electric (volledig elektrisch) of warmtenet?
Als we de leidingen laten liggen met het idee dat we het misschien in de toekomst weer gaan gebruiken voor een ander soort gas moeten we de leidingen onderhouden. Dat kost veel geld. Daarnaast moet het aardgasnet dan ook in gebruik blijven, dus voorzien van aardgas. Het is veiliger om het aardgasnet te verwijderen.
Hoe gaan we in de zomer koelen? Dit kost ook nog eens meer energie dan het opwarmen van ons huis.
Bij het toepassen van warmtepompen is het ook mogelijk om daarmee te koelen. Het koelen van bestaande woningen die voorzien zijn van een ‘standaard’ radiatoren is dit niet of heel beperkt mogelijk. Met een vloerverwarmingssysteem of luchtverwarmingssysteem kan dit wel mogelijk zijn. Benader hiervoor uw installateur, die weet wat in uw geval mogelijk is. Op dit moment ziet u dat meestal airco’s toegepast worden om bestaande woningen te kunnen koelen. Let hierbij op het energielabel van het apparaat. Een goede manier om de zon te weren in huis is het toepassen van zonneschermen en het ophangen van schaduwdoeken.
Zijn er nog meer warmtebronnen mogelijk naast de Vecht en bodem? Bijvoorbeeld Hessenpoort?
Ja, maar deze worden voor nu nog niet meegenomen omdat het op dit moment nog te onzeker is. Er is bijvoorbeeld een mogelijkheid om warmte uit sportvelden toe te passen. Daar doen we nu in Zwolle proeven mee.
Wat als er bij de bewonersraadpleging geen van de mogelijkheden een meerderheid haalt?
Bij de bewonersraadpleging halen we uw mening op. We gaan ervan uit dat het scenario met de hoogste waardering het scenario wordt dat we dan gaan uitwerken en met een warmteplan tot de definitieve keuze komen. Mocht er geen duidelijke voorkeur zijn dan zullen we opnieuw met u in gesprek gaan.
Worden de voor- en nadelen en de verwoording hiervan breed beoordeeld voordat het aan de wijk wordt voorgelegd?
De voor- en nadelen van de wijkenergiesystemen zijn vanuit de werkgroep Techniek samengesteld. Hierin nemen de wijkvereniging, Stichting Duurzaam Berkum, corporaties, Milieuraad en gemeente deel. Ook is de klankbordgroep betrokken.
Hoe wordt de keuze voor een wijkenergiesysteem in Berkum gemaakt?
De ‘spelregels’ waaronder de bewonersraadpleging wordt uitgevoerd, worden op de website van Berkum Energieneutraal geplaatst. Wij verwachten deze rond de zomer te kunnen publiceren.
Kan ik ook een airco in mijn woning plaatsen i.p.v. een warmtepomp?
Volgt nog. Dit wordt uitgezocht.
Welke oplossingen zijn er mogelijk binnen de categorie ‘all-electric’?
Volgt nog. Dit wordt uitgezocht.
Ik heb al veel gedaan in het verduurzamen van mijn woning. Wanneer is het voldoende?
Voor het verduurzamen van uw woning is vanuit het Rijk de Standaard voor isolatie opgesteld. De  standaard voor woningisolatie geeft aan wanneer de woning goed genoeg is geïsoleerd om van het gas afgesloten te kunnen worden.
Waar kan ik het beste beginnen om mijn huis ‘aardgasvrij ready’ te maken?
Waar te beginnen om uw woning te verduurzamen is sterk afhankelijk van uw situatie. Tip: laat een energiecoach bij uw thuis komen om advies te geven.
Waarom nu al kiezen. De techniek gaat hard?
De effecten van de klimaatverandering merken we al. Daarom is het goed om nu te kiezen voor het alternatief voor aardgas. Zodat u daar mee aan de slag kunt. En het kan in stapjes. U kunt nu al starten met het isoleren van uw woning en bijvoorbeeld een warmtepomp nemen op het moment dat uw cv-ketel vervangen moet worden.
Wanneer wordt het elektriciteitsnet verzwaard ivm zonnepanelen
Het verzwaren van het elektriciteitsnet is een onderdeel  van het warmteplan. Afhankelijk van het uit te werken scenario kan het warmteplan eind 2024 gereed zijn en dan weten we wanneer de werkzaamheden aan bijvoorbeeld het elektriciteitsnet plaatsvinden.
Wat zijn de aansluitkosten van een warmtenet?
De aansluitkosten van het warmtenet zijn eenmalig en zullen tussen de € 5.000 en € 6.000 liggen. Waarvan op dit moment via de ISDE ongeveer € 3.300 subsidie kan worden verkregen.
Wat zijn de maandelijkse kosten van een warmtenet?
De energierekening voor een warmtenet bestaat uit een stuk vastrecht en een stuk warmteverbruik. (zie voor een voorbeeldberekening thuisbezorgde bewaarbrochure)
Hoe wordt het warmtenet geëxploiteerd?
Het warmtenet wordt door een warmtebedrijf geëxploiteerd. Het streven is om hier een publiek bedrijf van te maken. Bij het opstellen van het warmteplan zal dit verder uitgewerkt worden en ook bekeken worden of er mogelijkheden zijn om de coöperatie BEN onderdeel van het warmtebedrijf te laten zijn.
Als je in 2026 verplicht een hybride warmtepomp hebt gekocht en er komt een warmtenet, wat gebeurt er dan met de restwaarde van de warmtepomp?
Als het scenario Warmtenet het uit te werken scenario wordt voor Berkum, dan zal voor dat gebied een ontheffing komen van de verplichting om een hybride warmtepomp aan te schaffen. Bij uitwerking naar het warmteplan zullen we kijken of het warmtebedrijf dan tijdelijk cv-gasketels kan leveren als uw cv-ketel aan vervanging toe is totdat u kunt aansluiten op het warmtenet.
Ik woon aan de rand van Berkum. Tot hoever gaat het warmtenet?
Het warmtenet is een mogelijk scenario voor de buurt Berkum. Woningen in het gebied tussen de Vecht, Nieuwe Vecht,  Vegtluster Bos en Kranenburgweg kunnen naar verwachting dan aangesloten worden.
Hoe wordt mijn woning aangesloten op een warmtenet?
Vanuit het warmtenet komen twee leidingen naar binnen (aanvoer en retour) en die gaan naar de afleverset. Per woning is het maatwerk om te kijken waar de afleverset geplaatst kan worden en hoe de leidingen daar naar toe gebracht kunnen worden. Meestal komt de afleverset op de plaats waar nu de cv-ketel staat.
Als ik niet van het aardgas af wil, is de aardgas-levering gegarandeerd?
Op de korte termijn is de aardgas-leverantie gegarandeerd, op de lange termijn niet meer. In Zwolle willen we in 2040 van het aardgas af zijn.
Hoe zit het met de geluidsbelasting van een warmtepomp voor de buurt?
Luchtwarmtepompen hebben een ‘buiten-unit’ die geluid maakt. Veel warmtepompen in één straat maken logischerwijs meer geluid. Sinds 1 april 2021 gelden er geluidsnormen voor het toepassen van warmtepompen. Wettelijk staat vast dat een warmtepomp op de erfgrens met de buren niet meer geluid mag maken dan 45 decibel overdag en 40 decibel ‘s nachts. Dit is vergelijkbaar met het geluid van een koelkast.
Kan ik het warmtenet ook gebruiken voor koeling?
Nee, het warmtenet levert alleen warmte voor verwarming en warm kraanwater.
Als je niet weet wanneer je wijk voor 2040 van het gas gehaald wordt, dan is de investering in een hybride energiesysteem toch een risico?
Bij het overgaan naar een ander systeem zoals all electric nemen we voldoende tijd, zodat je op een natuurlijk moment (bv vervanging van je cv-ketel) over kunt gaan. Bij toepassing van een warmtenet kijken we naar de mogelijkheid om bij aansluiting de restwaarde van uw cv-ketel te vergoeden en deze elders nog toe te kunnen passen. Het voordeel van nu al op hybride overgaan is dat er al aardgas bespaard wordt.
Is waterstofgas een bespreekbare optie als vervanging van aardgas?
Waterstof is een duurzame vervanging voor aardgas. Waterstof moet gemaakt worden en dat kost veel elektriciteit. Daarnaast weten we dat waterstof beperkt beschikbaar is. Een 1-op-1 overstap van aardgas naar duurzaam gas is daardoor niet mogelijk.
Is zonnepanelen in combinatie met een warmtenet wel slim?
Het is slim om het aantal zonnepanelen af te stemmen op je (verwachte) elektriciteitsverbruik. Met een aansluiting op een warmtenet zal je elektriciteitsverbruik lager zijn dan met een warmtepomp.
Gaat mijn huur omhoog als mijn woning aardgasvrij wordt?
Dat hangt af van de aanpak in de woning. Als er eerst flink geïsoleerd wordt, waardoor de woning een beter energielabel krijgt, kan de verhuurder een huurverhoging doorberekenen. Vaak is de besparing op de energierekening hoger dan die huurverhoging, zodat je per maand goedkoper uit bent.
Wat verandert er aan mijn woning als deze aardgasvrij gemaakt wordt?
De specifieke veranderingen voor jouw woning zijn afhankelijk van de plannen van de woningcorporatie. Er zijn in Berkum drie mogelijkheden om een aardgasvrij te maken: een aansluiting op een warmtenet, elektrische oplossingen zoals een warmtepomp of hybride (combinatie elektrisch en een nieuwe, duurzame vorm van gas). Daarnaast zul je in alle gevallen elektrisch gaan koken (bv inductie).
Wat houdt verduurzaming in voor mijn contract met Enexis?
Bij het wijkenergiesysteem warmtenet en all electric verdwijnt de aardgasaansluiting en vervalt daarmee het contract voor leveren van aardgas. Bij hybride neemt u alleen nog gas af in de koude periode en zal daardoor de rekening lager worden. Het contract voor leveren van elektriciteit blijft. Doordat u bij het wijkenergiesysteem hybride en all electric uw warmte (deels) met elektriciteit maakt bijvoorbeeld door een warmtepomp wordt de elektriciteitsrekening hoger. Soms moet de meterkast aangepast worden.
Voor wie zijn de kosten voor het onderhoud en vervanging?
Bij het wijkenergiesysteem all electric en hybride zijn de kosten voor vervanging en onderhoud van de warmtepomp en/of ketel voor u als gebouweigenaar. Voor huurders zal dit door de verhuurder/corporatie verwerkt zijn in de servicekosten. Bij het wijkenergiesysteem warmtenet zijn deze kosten al verwerkt in het jaarlijks vastrecht van het warmtebedrijf.
In uw bewaarfolder met de voorbeeldberekeningen noemt u € 47,40 per GJ. Op de ACM-site wordt gesproken over € 90,21 per GJ. Waarom heeft u het eerste bedrag genomen?
De tarieven van ACM worden in december voor het jaar daarop vastgesteld. Als referentie geldt nu nog de aardgasprijs. Eind 2022 waren de energieprijzen van aardgas zodanig hoog dat dit leidt tot de prijs van € 90,21 per GJ. Door de overheid is voor 2023 een prijsplafond ingevoerd. Daardoor betaalt men maximaal € 47,40 per GJ als het verbruik onder de 37 GJ blijft.
Wat zijn de aansluitkosten van een warmtenet?
De aansluitkosten van het warmtenet zijn eenmalig en zullen tussen de €5.000 en €6.000 liggen. Waarvan op dit moment via de ISDE ongeveer € 3.300 subsidie kan worden verkregen.
Een warmtenet kost veel geld om aan te leggen. Wie betaalt dat?
Het warmtebedrijf investeert in het warmtenet.
Aan welk energiesysteem moet ik denken voor Berkum?
Voor de buurten Brinkhoek en Veldhoek zijn er twee mogelijke systemen: hybride of all electric. Voor de buurt Berkum zijn er drie mogelijke systemen: warmtenet, hybride of all electric.

©  Berkum Energieneutraal